Ο ΚΑΤΑΡΑΜΕΝΟΣ ΔΟΓΗΣ (του Μιχάλη Πασιάκου)

Το Μάη του 1172, ο δόγης Βιτάλε Μικιέλ, γύρισε στη Βενετία ταπεινωμένος.

Είχε εκστρατεύσει επικεφαλής του περήφανου βενετικού στόλου, εναντίον του βυζαντινού αυτοκράτορα Μανουήλ Κομνηνού.

Ο λόγος που έκανε τη Γαληνοτάτη να επιτεθεί κατά των συμμάχων της, ήταν σημαντικός:

Ο Μανουήλ, είχε παίξει ένα άσχημο παιχνίδι στη Βενετία, αλλά και στη διπλανή πόλη-κράτος, τη Γένοβα.

Βλέποντας τη δύναμη των ξένων να αυξάνει μέσα στην ίδια του την πρωτεύουσα, ενισχυμένη από τα προνόμια που έδωσε ο ίδιος του ο πατέρας, επιτέθηκε εναντίον της γενοβέζικης αποικίας στη Βασιλεύουσα και την ερήμωσε!

Ισχυρίστηκε όμως, ότι το έκαναν οι Βενετσιάνοι. Σε όλη την ανατολική Μεσόγειο, ήταν γνωστή η έχθρα ανάμεσα στις δυό ιταλικές πόλεις κι έτσι η άποψη του Μανουήλ, έγινε στην αρχή πιστευτή. Ο αυτοκράτορας απέδωσε «δικαιοσύνη» συλλαμβάνοντας δέκα χιλιάδες πολίτες της Γαληνοτάτης που εμπορεύονταν στην πόλη και δήμευσε τις περιουσίες τους.

Με αυτή τη σειρά των πετυχημένων κινήσεων, απαλλάχτηκε από τους δυό ανταγωνιστές και γέμισε ταυτόχρονα το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο!
Όταν τα άσχημα νέα έφτασαν στο Ριάλτο, ετοιμάστηκε ένας στόλος από 120 πλοία και ετοιμοπόλεμοι άντρες γέμισαν τα σπλάχνα τους. Η πολεμική μανία των Βενετών, θα ξεσπούσε πάνω στους πονηρούς Βυζαντινούς που τους εξαπάτησαν.

Η αρμάδα με τη σημαία του αγίου Μάρκου, βγήκε από τον «κόλπο της Βενετίας» την Αδριατική και περιέπλευσε στο Μωριά. Σταμάτησε στην Εύβοια και περίμενε το στόλο των Βυζαντινών. Αντί όμως για πολεμιστές, βρήκαν χαμογελαστούς πρέσβεις να τους περιμένουν! Ο Μανουήλ δήλωνε μετανοιωμένος και ζητούσε διαπραγματεύσεις! Υπόσχονταν να απελευθερώσει τους ομήρους και να τους ξαναδώσει πίσω τις περιουσίες τους που είχε δόλια αρπάξει. Αρκεί μια πρεσβεία του δόγη να πήγαινε στην Πόλη για τις διαπραγματεύσεις.

Ο Βιτάλε Μικιέλ, έπεσε στην παγίδα των Βυζαντινών! Έστειλε τους αντιπρόσωπούς του, κι αυτός ναυλόχησε στη Χίο, περιμένοντας να λύσει αναίμακτα αυτό το μπέρδεμα. Ανάμεσα σ’ αυτούς που πήγανε στην Κωνσταντινούπολη, ήταν κι ο Ενρίκος Δάνδολος. Λένε ότι προκάλεσε τόσο πολύ τον βυζαντινό αυτοκράτορα με τις υπερβολικές απαιτήσεις, το πείσμα και την υπεροψία του, που διέταξε να τον συλλάβουν και να τον τυφλώσουν!

Ίσως αυτός να ευθύνεται για την αποτυχία των διαπραγματεύσεων. Στο μυαλό του, από τότε που πάτησε στη βασιλεύουσα, γεννήθηκε η φριχτή ιδέα της απόλυτης εκδίκησης!

Τα κατάφερε λίγα χρόνια μετά, όταν τα άλογα των σταυροφόρων σταβλίστηκαν στην αγιά- Σοφιά και τα χάλκινα του Ιππόδρομου, ανέβηκαν στον εξώστη του αγίου Μάρκου!

Εν τω μεταξύ στη Χίο ο δόγης περίμενε με αγωνία τις εξελίξεις. Δεν ήρθαν όμως οι αντιπρόσωποί του, αλλά ο Μαύρος Θάνατος με τη μορφή της Πανούκλας!

Λένε ότι οι Βυζαντινοί, είχαν βάλει όλα τα μοναστήρια της Πόλης να τον καταριούνται! Διπλωματία, πονηριά και μαγεία, χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του μισητού εχθρού. Ο θεός (ή ο διάβολος) τους έκανε τελικά το χατίρι.

Χιλιάδες στρατιώτες, στοιβαγμένοι στις γαλέρες, πέθαιναν σαν τις μύγες, ανήμποροι να αντιδράσουν. Οι πανοπλίες και τα σπαθιά τους, δεν μπορούσαν να τους προστατέψουν από το θανατικό.

Σ’ αυτή τη φριχτή κατάσταση, βρήκαν την αρμάδα οι αντιπρόσωποι που γύρισαν με άδεια χέρια. Ο δόγης πήγε να τρελαθεί! Η μοίρα τον είχε καταραστεί.
Μάζεψε τα υπολείμματα από το στράτευμά του, έκαψε τα καράβια που είχαν μολυνθεί από την πανούκλα και γύρισε στη Βενετία.

Ήξερε τι τον περίμενε. Εφτά δόγηδες πριν απ’ αυτόν, είχαν βρει βίαιο θάνατο στα κανάλια της «Γαληνοτάτης». Οι Βενετοί, ήξεραν να αποθεώνουν τους ήρωες της δημοκρατίας με γιορτές και φιέστες, αλλά μισούσαν τις αποτυχίες! Μα πιο πολύ μισούσαν να χάνουν χρήματα κι αυτή η αποτυχημένη εκστρατεία τους είχε στοιχίσει πολλά.

Οι φίλοι του δόγη του πρότειναν να μη πατήσει το πόδι του στη Βενετία. Θα μπορούσε να αποβιβαστεί στο βασίλειο της Σικελίας. Ο κάθε ηγεμόνας θα ήθελε έναν σύμβουλο με τις γνώσεις ενός δόγη. Ακόμα κι ο κοκκινοτρίχης ο Αυτοκράτορας Φρειδερίκος Μπαρμπαρόσα θα τον ήθελε στην αυλή του.
Αρνήθηκε. Έπρεπε ν’ απολογηθεί στη Γενική Συνέλευση των συμπατριωτών του. Για να τους απαλύνει τον πόνο είχε φέρει μαζί του απ’ την Ελλάδα, τρεις τεράστιες μονοκόμματες κολώνες. Οι Βενετσιάνοι τόχαν συνήθειο να ρημάζουν τους ναούς της ανατολής για να στολίσουν την πόλη τους.

Όταν προσπάθησαν να τις ξεφορτώσου, η κατάρα χτύπησε και πάλι. Η μια κολώνα γλίστρησε και βούλιαξε στο βούρκο της προκυμαίας. Ήταν ένα ακόμα σημάδι. Τα πράγματα δεν θα πήγαιναν καθόλου καλά…

Οι δυό κολώνες που απόμειναν έκαναν χρόνια να μπουν στην τελική τους θέση. Έστεκαν πεταμένες στην άκρη της πλατείας και κανείς δεν ενδιαφέρονταν γι αυτές. Τελικά ένας τζογαδόρος μηχανικός κατάφερε να τις στήσει, αλλά ζήτησε να του επιτρέψουν να στήσει από κάτω τους έναν πάγκο για…στοιχήματα! Μπορεί πάνω τους να στήθηκε ο λέων της δημοκρατίας (ακόμα σήμερα δεν μπορούν να καταλήξουν από πού το έκλεψαν αυτό το άγαλμα οι Βενετσιάνοι, ίσως απ’ την Περσία, μπορεί κι απ’ την…Κίνα) αλλά η κατάρα του δόγη συνέχισε να συντροφεύει τις κολώνες: Εκεί κρεμούσαν τους εχθρούς του κράτους.

Ο Βιτάλε Μικιέλ δεν έδωσε σημασία στους οιωνούς. Μπήκε στο δογικό παλάτι περνώντας μέσα από το σιωπηλό πλήθος που είχε κυκλώσει το κτίριο. Παραμέρισαν για να περάσει, όχι από σεβασμό στο αξίωμά του αλλά από φόβο μην τους μεταφέρει τη φριχτή αρρώστια. Είχε σκοτώσει τα παιδιά τους σ’ αυτή την εκστρατεία και τώρα έφερνε το θανατικό στην ίδια του την πόλη!

Μια σπίθα έφτανε για να ξεσπάσει το μίσος και η οργή του πλήθους!

Οι σύμβουλοι ήταν μαζεμένοι στη μεγάλη αίθουσα και τον περίμεναν. Προσπάθησε να δικαιολογηθεί. Νεκρική σιγή υποδέχτηκε τα λόγια του.
Πανικοβλήθηκε. Από μια μικρή πόρτα βγήκε στο δρόμο κι έτρεξε προς το μοναστήρι του αγίου Ζαχαρία. Θα ζητούσε άσυλο. Πέρασε από τη γέφυρα ντελα Πάλια τα σκοτεινά νερά του καναλιού που τον χώριζε από τη σωτηρία. Σκοτεινές σκιές τον ακολουθούσαν.

Σε μια στενή πλατεία, την Κάλε ντελε Ράσε τον περίμενε ο θάνατος.

Οι Βενετσιάνοι φημίζονταν για τη χρήση του στιλέτου μέσα στο σκοτάδι. Το αίμα του δόγη έβαψε τις χοντρές πλάκες.

Όταν μαθεύτηκε το νέο για τη δολοφονία, η μανία του πλήθους κόπασε απότομα σαν την καταιγίδα. Οι τύψεις πέταξαν πάνω από την πόλη του αγίου Μάρκου.

Όλοι αιστάνθηκαν άσχημα. Στο κάτω-κάτω ο δόγης δεν ήταν ο αποκλειστικά υπεύθυνος. Μια στρατιά συμβούλων στέκονταν πίσω από τον «Δούκα της Δημοκρατίας». Κάποιοι ψιθύρισαν εναντίον του Ενρίκου Δάνδολου, αλλά δεν τόλμησαν να εκφράσουν δημόσια τις σκέψεις τους. Το πλήθος, που πριν από λίγο ήθελε το θάνατο του Βιτάλε Μικιέλ, ξέσπασε πάνω στον δολοφόνο του. Δίκασαν και εκτέλεσαν το φονιά. Ξέκαναν το σώμα του αλλά δεν κόπασε η οργή τους. Ήταν ο αποδιοπομπαίος τράγος κι έπρεπε να φορτώσουν σ’ αυτόν την αμαρτία τους. Γκρέμισαν από τα θεμέλια το σπίτι του και πήραν την απόφαση να μη χτιστεί τίποτε σ΄αυτή τη θέση. Το μέρος θεωρούνταν για αιώνες καταραμένο!

Μόνο το 1948, οι αρχές της πόλης έδωσαν την άδεια να ανεγερθεί εκεί το Danieli Royal Excelsion Hotel.

Η Βενετία κατάφερε επιτέλους, να κρύψει την ανοιχτή πληγή της…

Και από τον Καβάφη:

Από τη Βικιπαίδεια:

Ο Μανουήλ Α΄ ο Κομνηνός (28 Νοεμβρίου 1118 - 24 Σεπτεμβρίου 1180) ήταν Βυζαντινός αυτοκράτορας του 12ου αιώνα, ο οποίος βασίλεψε σε μία κρίσιμη καμπή στην ιστορία της Βυζαντινής αυτοκρατορίας και της Μεσογείου. Έμεινε στο θρόνο από το 1143 μέχρι το θάνατό του το 1180.

Ο Μανουήλ γεννήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 1118 και ήταν ο νεώτερος από τους τέσσερις γιους του Ιωάννη Β΄ Κομνηνού. Έχοντας χάσει τους δύο μεγαλύτερους πρόωρα, ο Ιωάννης τον θεώρησε καταλληλότερο έναντι του πρεσβύτερου Ισαάκ. Με όμορφο παρουσιαστικό, βαθειά μόρφωση και μεγάλες στρατιωτικές και ηγετικές ικανότητες, ο Μανουήλ είχε όλα τα προσόντα ενός άξιου διαδόχου.